Μόλις τελείωσα αυτό το αριστούργημα της αγγλικής λογοτεχνίας που έχει διαβαστεί από γενιές και γενιές ανθρώπων! Από δανειστική βιβλιοθήκη βρήκα αυτή την παλιά έκδοση του 1955 σε μετάφραση Γ. Ταρσατόπουλου. Χωρίς αμφιβολία αυτή η έκδοση του “Ρομάντσου” ανήκει πλέον στις αναμνηστικές ελληνικές εκδόσεις δημοφιλών βιβλίων τις οποίες συχνά – μετά μανίας – αναζητούν συλλέκτες να αγοράσουν ως “ιστορικά κειμήλια”.
Ο Ταρσατόπουλος προλογεί το βιβλίο και μιλάει για τις αδερφές Μπροντέ και τη μεγαλειώδη προσφορά τους στην αγγλική και παγκόσμια λογοτεχνία, παρά τις φοβερά αντίξοες συνθήκες που γνώρισαν στην πολύ σύντομη ζωή τους. Ήδη με τις περιγραφές του μας γεμίζει συμπάθεια και συμπόνοια τόσο για την Σαρλότ όσο και για την Έμιλυ Μπροντέ που μας χάρισε τα “Ανεμοδαρμένα Ύψη”. Ταυτόχρονα, φαίνεται να εξυμνεί το συγγραφικό ταλέντο των αδερφών Μπροντέ, ενώ μας ενημερώνει πως το βιβλίο που θα διαβάσουμε είναι εν μέρει αυτοβιογραφικό κι άρα πέρα από λογοτεχνικό επίτευγμα, αποτελεί κι ένα ιστορικό ντοκουμέντο μιας εποχής, ενός τόπου, μιας κοινωνικής τάξης ανθρώπων κι εντέλει της ζωής μιας ταλαιπωρημένης οικογένειας: Των Μπροντέ.
Η “Τζέην Έϋρ” είναι ένα διαχρονικό κι αγαπημένο βιβλίο, καταρχάς γιατί η Σαρλότ Μπροντέ κατάφερε μέσα σ’ ένα βιβλίο να χωρέσει μια ολόκληρη ζωή – της ηρωίδας της ή και τη δική της – κι έτσι κατάφερε να μιλήσει για πολλές, μεγάλες αλήθειες της ζωής, της ανθρώπινης ύπαρξης. Το βιβλίο είναι λεπτομερές και βαθιά ψυχογραφικό αφού τόσο η Τζέην Έϋρ, όσο και ο Έντουαρντ Ρότσεστερ περιγράφονται γλαφυρά, με ευαισθησία, προσοχή κι ακρίβεια, με αποτέλεσμα να “ζωντανεύουν” διαρκώς μπροστά μας, χαρίζοντας μας ένα πολύ δυνατό και βαθιά επικοινωνιακό ανάγνωσμα.
Η Σαρλότ Μπροντέ δεν είναι η Τζέιν Όστεν. Δε γράφει απλά μια ερωτική ιστορία, ένα ηθογραφικό μυθιστόρημα. Μιλάει ανοιχτά, με θάρρος και τόλμη για έναν παθιασμένο έρωτα, ο οποίος έχει ψυχή αλλά και σάρκα. Ο κύριος Ρότσεστερ δεν είναι ακριβώς σαν τον κύριο Ντάρσι. Είναι τζέντλεμαν αλλά είναι και παθιασμένος και διεκδικητικός. Υπάρχει διάχυτος ερωτισμός ανάμεσά τους ο οποίος πλημμυρίζει το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου, ενώ οι ανοιχτές διαπραγματεύσεις των ερωτικών τους σχέσεων κάνουν την όλη ιστορία – ειδικά για την εποχή που γράφτηκε το βιβλίο – να μοιάζει πραγματικά πρωτοποριακή και με σπάνια ελευθεριότητα. Ενώ διαφαίνονται οι ιδέες περί ηθικής της εποχής, εντούτοις τίποτα στους διαλόγους δε φανερώνει υποκρισία ή αποσιώπηση των ερωτικών επιθυμιών των ηρώων. Για αυτό φυσικά και αυτό το ειδύλλιο μοιάζει να μην παλιώνει ποτέ!
Η “Τζέην Έϋρ” είναι πραγματικά μια επαναστάτρια του καιρού της και μέσω αυτής η Σαρλότ Μπροντέ κάνει τολμηρές φεμινιστικές δηλώσεις για το πώς πρέπει να αντιμετωπίζει μια γυναίκα τον γάμο, αλλά και να αντιμετωπίζεται μέσα σ’ αυτόν – ισότιμα. Σαφέστατα και η εποχή στην οποία έζησαν οι αδερφές Μπροντέ ήταν βαθιά συντηρητική και υποκριτική ειδικά από και προς στις γυναίκες, όμως η τόλμη της Σαρλότ Μπροντέ να γράψει για μια γυναίκα που παλεύει να είναι ανεξάρτητη και κύρια του εαυτού της διαλέγοντας με την καρδιά της κι όχι με άλλα κριτήρια τον σύζυγό της, είναι η απόδειξη πως η συγγραφέας ήθελε να μας δώσει μια ηρωίδα με ιδανικά και ιδεολογία, μα πάνω απ’ όλα με αυτονομία. Η “Τζέην Έϋρ” είναι μια αγαπημένη λογοτεχνική ηρωίδα μέχρι και σήμερα αφού αποτελεί ένα σύμβολο δύναμης, επιβίωσης και απαράμιλλης γοητείας. Κατά βάση παντοτινό θαυμασμό και σεβασμό της έδωσε η Σαρλότ Μπροντέ κι αυτά τα συναισθήματα φαίνεται να μας εμπνέει μέχρι σήμερα.
Ώρα να επιστρέψω αυτή την ιστορική έκδοση της “Τζέην Έϋρ” πίσω στη βιβλιοθήκη ώστε να έχουν κι άλλοι/ες την ευκαιρία να την απολαύσουν!
